Zindelijkheid, lang niet elke ouder met wasbare luiers wil er al over nadenken. Want wat moet je dan met al die leuke luiertjes en printjes die precies matchen bij dat ene zomerjurkje? Maar toch zal elk kindje op den duur zijn behoefte buiten de luier gaan doen. De vraag is alleen: wanneer en hoe? In deze blog kijk ik vanuit mijn eigen perspectief naar het concept ‘zindelijkheidstraining’. Want is het echt nodig om zindelijkheid te trainen of kan het ook op een andere manier?

Luierloos vanaf het begin 

Wat allereerst opvalt is dat het concept ‘luiers’ vooral gebruikt wordt in de westerse wereld. Er zijn hele volksstammen kinderen die opgroeien zonder luiers.

In Nederland en België is het concept BZC steeds meer terrein aan het winnen. BZC is een afkorting van BabyZindelijkheidsCommunicatie. Deze methode gaat uit van het gegeven dat elk jong zoogdier, waaronder de mens, zijn eigen nest niet wil bevuilen en daardoor op een subtiele wijze aangeeft wanneer er ontlasting komt. Inheemse stammen in Afrika of de Amazone gebruiken dit gegeven al vanaf de geboorte en doordat baby’s de hele dag tegen hun moeder aan zitten, leren de moeders al snel de signalen te herkennen. Geen luiers nodig dus. 

Nu is dit concept in onze maatschappij een stuk minder praktisch, want wij moeten nou eenmaal vaak aan het werk, vervoeren ons in een auto of hebben ook oudere kinderen die aandacht vragen. Maar het is interessant om te zien, want als je het zo bekijkt is het ontlasten in een luier eigenlijk aangeleerd gedrag. En ook best tegennatuurlijk, want puppy’s/kittens/jonge zoogdieren bevuilen ook hun eigen nest niet.

En dan nu de praktijk
Het kan nog zo goed aangeleerd gedrag zijn, maar het is een feit dat 99,9% van de kinderen in onze maatschappij begint in de luiers. Maar op den duur moeten ze daar natuurlijk ook weer uit, met flink wat druk van buitenaf. Wanneer dat gebeurt verschilt ontzettend per kindje. Er zijn in mijn ogen twee hoofdvoorwaarden voordat een kindje überhaupt kan beginnen met zindelijk worden:

• Het kindje moet een besef hebben van oorzaak en gevolg: als ik een vol gevoel in mijn buik heb en ik laat mijn spieren los, komt er daarna plas. En vervolgens moet het de spieren van de blaas ook echt kunnen controleren. Dat is een hele fysieke voorwaarde en het verschilt per kindje wanneer ze dit kunnen.
  
  
• Het kindje moet er emotioneel aan toe zijn om buiten de ‘veilige’ luier zijn/haar behoefte te doen. Dit lijkt heel vreemd, maar moet je je voorstellen dat jij je hele leven altijd op 1 wc hebt geplast, en ineens moet je op een andere, compleet anders uitziende wc gaan zitten. Dat is spannend, simpelweg omdat het nieuw is. Deze emotionele voorwaarde is ook erg afhankelijk van je kindje. Sommige kinderen vinden het geweldig om iets nieuws te doen, terwijl anderen liever het bekende opzoeken.
  
  

Als je kindje nog niet aan deze voorwaarden voldoet en het heeft altijd een luier om gehad, kan je als ouder wel besluiten dat het kind zindelijk moet worden, maar dat werkt niet. Het levert vooral erg veel frustratie en een gevoel van falen op bij het kind.

Als je kindje wel aan beide voorwaarden voldoet, dan heb je dikke kans dat hij/zij uit zichzelf zonder luier wil. En mocht dit nou niet het geval zijn, dan toch maar trainen?

Trainen bij ons thuis?
Veel ouders hebben het idee dat zindelijkheidstraining ‘erbij hoort’. Want hoe moet je kindje ooit zindelijk worden, als jij daar als ouder niet actief bovenop zit? Dit argument heb ik erg veel gehoord, want ik heb zelf namelijk altijd geweigerd om aan zindelijkheidstraining te doen. Ik doe niet aan opbouwschema’s, potjes met muziek of stickers, simpelweg omdat ik wil dat mijn kinderen het voor zichzelf doen en niet voor mij of een andere externe factor. Dit geldt trouwens voor alles, want ook op andere vlakken hebben wij geen beloningskaarten in huis. Dit is uiteraard erg persoonlijk en er zullen genoeg ouders zijn die hier hele goede resultaten mee boeken. Lees onderstaande daarom ook vooral als een persoonlijk verhaal van onze weg naar zindelijkheid en doe wat voor jou goed voelt!

Mijn oudste is altijd al een kind geweest dat erg veel dronk en daardoor erg veel plaste. Toen hij 2,5 was, spaarde hij zijn plassen dusdanig lang op dat hij het ene moment droog was en het volgende moment tot aan zijn tenen drijfnat. Ik kon boosten wat ik wilde en heb alle mogelijke luiers geprobeerd, maar hij plaste overal dwars doorheen. Tot ik het op een ochtend zat was! Ik heb hem zijn luier afgedaan en een potje in de kamer gezet, met een dweil ernaast. Volop voorbereid op ongelukjes. Maar die kwamen niet. Hij ging vanaf het eerste moment op het potje of de wc. En vanaf dat moment was hij overdag zindelijk. Zonder terugval in spannende tijden of wat dan ook. Alleen de nachten draagt hij nog een luier, want hij slaapt simpelweg te diep. En aangezien ik niet aan trainen doe, ga ik dat ook niet forceren. Laatst wilde hij zonder luier slapen. Dat ging de eerste nacht goed, maar de twee nachten erna werd hij 2x per nacht in paniek wakker, helemaal nat. Overdag was hij moe en erg prikkelbaar door te weinig slaap. De avond erna vroeg hij zelf weer om een luier en dat vond ik prima. Hij is heus wel zindelijk op zijn 18e 😉.

Mijn jongste is een wat aparter verhaal. Qua ontlasting is ze al zindelijk sinds ze 1,5 is. Op den duur besloot ze gewoon dat ze dat vies vond in haar luier. Plassen in haar luier vond ze trouwens nog wel prima. Maar sinds een paar weken is ze daarin ook overdag zindelijk. Zij zei op een ochtend dat ze geen luier meer om wilde. De eerste 3 dagen hebben we elke dag 1 of 2 ongelukjes gehad, maar sindsdien helemaal niks meer.  ’s Nachts zonder luier wil zij wel, maar haar lichaam nog niet. Ook zij slaapt te diep en wordt krijsend wakker als ze in bed heeft geplast. Gelukkig ging ze na 3 nachten weer akkoord met haar luier voor de nacht.

Op één of andere wonderlijke manier, zijn mijn kinderen dus zonder potjesfeeën, dure beloningskaarten en snoepjes uit zichzelf zindelijk geworden voor hun 3e verjaardag. Nu past dit erg bij mijn manier van opvoeden, want ik volg voornamelijk mijn kinderen in hun behoeften en bestempel mezelf regelmatig als een ‘luie moeder’, dus het kwam mij erg goed uit.  

Volg je gevoel!

Moraal van dit verhaal? Laat je geen dingen opdringen omdat het ‘zo zou horen’ of omdat de maatschappij van je verlangt dat je kindje op een bepaald moment zindelijk is. Volg je eigen gevoel en je kindje, dat werkt altijd het beste. Soms is dat door wel de boekjes te volgen en soms door er compleet tegenin te gaan. Bij ons in huis werkte het concept ‘zindelijkheidstraining’ helemaal niet, omdat het niet bij mijn manier van opvoeden past. Mocht dit bij jou wel passen, dan is dat natuurlijk helemaal prima. Laat je alleen niks aanpraten omdat ‘anderen dat doen’!

En? Hoe sta jij tegenover zindelijk worden?